ارزیابی سطح سرمی نیتریک اکساید در مصدومین شیمیایی سردشت ۲۰ سال پس از مواجهه با گاز خردل

مقدمه: سولفور موستارد در دراز مدت با اثر برارگان­های مختلف باعث ایجاد عوارض متفاوتی از جمله چشمی، پوستی و ریوی می­شود. به نظر می­رسد که پاسخ­های ایمنی و التهابی در ایجاد عوارض کلینیکی نقش دارند. نیتریک اکساید یکی از واسطه های التهابی مهم است. در این مطالعه سطح سرمی نیتریک اکساید در مصدومین شیمیایی 20 سال پس از مواجهه با گاز خردل، در مقایسه با افراد غیر شیمیایی بررسی شده است.   مواد و روشها: پژوهش به صورت هم­گروهی تاریخی بر روی 500 نفر شامل 372 نفر مواجهه یافته با گاز خردل از شهرستان سردشت و 128 نفر در گروه کنترل از شهرستان ربط انجام شد. تمام افراد توسط متخصصین با تجربه تحت معاینات کامل چشمی، ریوی و پوستی قرار گرفتند و بر اساس مشکلات به دو گروه با و بدون مشکلات خاص (چشمی ، ریوی و پوستی) تقسیم شدند. همزمان با معاینات 2 سی سی نمونه خون از بیماران گرفته و سرم آن جداسازی شد و در دمای ˚ c 70- فریز گردید. سپس سطح سرمی نیتریک اکساید با استفاده از روش گریس با استفاده از کیت کیمن اندازه­گیری شد.   یافته ها: میانگین سطح سرمی نیتریک اکساید در گروه کنترل و مواجهه یافته از نظر آماری اختلاف معنی­داری نداشت . بین سطح سرمی نیتریک اکساید و مشکلات ریوی و چشمی ارتباطی یافت نشد. نیتریک اکساید سرمی درافراد مواجهه یافته بدون مشکل ریوی یا چشمی بالاتر از گروه کنترل بود. در بررسی مشکلات پوستی ارتباط معنی­دار مثبتی بین سطح سرمی نیتریک اکساید و مشکلات پوستی وجود داشت.   نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می دهد که افزایش سطح سرمی نیتریک اکساید با شدت ضایعات پوستی در جانبازان شیمیایی همبستگی داشته است. عدم تفاوت معنی­دار سطح سرمی نیتریک اکساید در افراد مواجهه یافته با مشکلات چشمی و ریوی نقش نیتریک اکساید را در این عوارض رد نمی­کند. با توجه به مشکلات متعدد مصدومین شیمیایی باید بررسی بیشتر ی جهت روشن شدن نقش دقیق نیتریک و تغییرات سیستمیک و موضعی آن در بروز عوارض مختلف صورت پذیرد.